شیوع اختلال دوقطبی حدود ۱ یا ۲ درصد است البته قطعا نوع خفیف آن خیلی بیشتر از این آمار است. در واقع ما با اختلال طیف دوقطبی روبرو هستیم و خیلی از افراد به نوع خفیف این بیماری دچار هستند. این بیماری در صورت عدم بهرهمندی از درمان بهموقع میتواند بسیار مخرب باشد و به عنوان ششمین عامل ناتوان کننده در کل جهان شناخته شده است. اختلال دوقطبی ناشی از ضعف شخصیتی یا نامتعادل بودن نیست بلکه یک بیماری است که قابل درمان است
ازاختلال دو قطبی با عنوان افسردگی شیدائی نام برده میشود.
همانگونه که از نام قبلی استنباط میشود کسی که دچار اختلال دوقطبی است دچار نوسانات خلقی شدید میباشد.این نوسانات معمولا هفته ها یا ماها طول میکشد و با انچه مردم عادی در زندگی روزمره تجربه میکنند بسیارمتفاوت است.
- خلق افسرده: احساس شدید افسردگی
- خلق شیدا: احساس شادمانی بسیار و ناامیدی
- خلق مختلط: به عنوان مثال خلق افسرده همراه با بیقراری و فعالیت بیش از اندازه ناشی از شیدائی.
انواع اختلال دو قطبی
- اختلال دو قطبی نوع ۱
حد اقل یک دوره خلق شیدا به مدت یک هفته وجود دارد.اگرچه بیشتر مبتلایان دوره افسردگی را هم تجربه میکنند ولی بعضی از انها فقط دوره شیدائی را تجربه میکنند.
دوره های شیدایی بدون درمان بین ۳ تا ۶ ماه به طول میانجامند.دورههای افسردگی در صورتی که مداوا نشوند ۶-۱۲ ماه ادامه پیدا میکنند.
- اختلال دو قطبی نوع ۲
در این نوع بیش از یک دوره افسردگی شدید وجود دارد. در صورتی که شدت خلق شیدایی کم است. این نوع به نام شیدائی خفیف. (Hypomania) نامیده میشود
- اختلال دو قطبی با تناوب سریع
در این دسته بیش از ۴ بار نوسان روحی در طول یکسال وجود دارد. این نوع در حدود ۱۰ درصد افراد مبتلا به اختلالات دوقطبی دیده میشود و میتواند با هر کدام از انواع ۱ یا ۲ همراه باشد.
- اختلال خلق ادواری (Cyclothymia)
در این نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختلال دوقطبی نیست، اما میتواند زمان طولانی تری ادامه یابد. این حالت میتواند منجر به اختلالات دو قطبی گردد.
علل اختلالات دوقطبی
دلیل قطعی برای این اختلالات شناخته نشده، اما تحقیقات نشان میدهد که:
اختلالات دوقطبی منشائ ارثی دارد. به عبارتی ژنها بیشتر از تربیت در این اختلالات موثرند.
ممکن است مشکل فیزیکی در قسمتی از مغز که کنترل حالات روحی را به عهده دارد عامل این اختلالات باشد. به این دلیل است که این اختلالات با دارو قابل درمان هستند .
نوسانات خلقی ممکن است گاهی توسط استرس و یا بیماری بوجود بیایند.
علایم اختلالات دو قطبی
علائم بیماری بستگی به این دارد که خلق شما به سمت افسردگی یا شیدائی تغییر کرده باشد:
افسردگی
احساس افسردگی احساسی است که همه ما در طول زندگی آنرا تجربه کرده ایم. این احساس میتواند به ما در شناخت و برخورد با مشکلات زندگی کمک کند. اما در افسردگی بالینی یا اختلالات دوقطبی این احساس افسردگی بسیار شدید تر است. در این حالت احساس افسردگی برای مدت طولانی باقی میماند و حتی انجام امور عادی زندگی را سخت یا غیر ممکن میسازد. در صورتی که شما افسرده شده باشید متوجه این تغییرات در خود شده اید.
روحی
احساس غمگینی که از بین نمیرود
احساس نیاز به گریستن بدون هیچ دلیلی
ازدست دادن تمایل و رغبت به همه چیز
عدم لذت بردن از چیزهایی که قبلا لذت می بردید
احساس بی قراری و آشفتگی
از دست دادن اعتماد به نفس
احساس بی ارزشی و ناامیدی
زودرنجی و تحریک پذیری
فکرکردن به خود کشی
فکری
از دست دادن قدرت فکر کردن مثبت و امیدوارانه
از دست دادن قدرت تصمیم گیری حتی در موارد ساده
مشکل تمرکز کردن
جسمی
کم شدن اشتها و وزن
مشکل خوابیدن
بیدار شدن زودتر از موقع
احساس خستگی کامل
یبوست
عدم تمایل به رابطه جنسی
رفتاری
مشکل در شروع و به پایان رساندن کارها- حتی کارهای روزمره
گریه کردن زیاد و یا احساس نیاز به گریه و عدم توانایی گریستن
پرهیز از مواجهه با افراد
شیدایی یا هیجان
شیدایی یک احساس خوشحالی، افزایش انرژی و خوش بینی بیش از اندازه است. این حالت میتواند آنقدر شدید باشد که فکر کردن و قضاوت شما را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است تفکرات عجیبی راجع به خود داشته باشید، تصمیمات بدی بگیرید و به صورت شرم آور، مضر و گاهی خطرناک رفتار کنید.
مانند حالت افسردگی، در این حالت هم زندگی فرد مختل میشود و میتواند روابط و کار فرد را تحت تاثیر قرار دهد. در حالتی که این حالت خیلی شدید نباشد به آن شیدائی خفیف میگویند.
در صورتی که شما شیدا شوید ممکن است حالات زیر را در خود مشاهده کنید.
روحی
بسیار شاد و مهیج
عصبی و برانگیخته شدن توسط کسانی که در خوش بینی شما شریک نمیشوند
احساس برتر بودن بیش از اندازه
فکری
پر از ایده های جدید و مهیج
پریدن از یک ایده یه ایده دیگر
شنیدن صداهایی که افراد دیگر نمیشنوند
جسمی
بی میل یا ناتوان از خوابیدن
پر انرژی
افزایش تمایل به رابطه جنسی
رفتاری
برنامه ریزی های بلندپروازانه و غیر واقعی
بسیار فعال و پر جنب و جوش
رفتارهای نا معمول
حرف زدن سریع – دیگران ممکن است متوجه صحبتهای شما نشوند
تصمیمات عجولانه و گاهی با نتایج مصیبت بار
ولخرجی
احساس صمیمیت زیاد
بروز بیش از حد احساسات
اگر شما در اواسط دوره شیدایی برای اولین بار باشید، ممکن است متوجه هیچ چیز غیر عادی نشوید. حتی دوستان و خانواده شما نیز ممکن است متوجه نشوند. حتی ممکن است اگر کسی سعی کند در این مورد نظری ابراز کند ناراحت شوید. در این حالت شما به تدریج در انجام امور روزمره و ارتباط با افراد دچار مشکل می شوید.
تشخیص ،کنترل و بهبود این اختلال برعهده تیم روانشناس و روانپزشک و متخصص تغذیه است. مطمئنا هرشخصی صلاحیت تشخیص و ارائه راهکار در زمینه این اختلال را ندارد. پس نیازمندی یک روانشناس در مرحله اول احساس می شود.
این چند راهکار ساده تا حدودی می تواند به شما کمک کننده باشد اما قطعا در این مسیر نیازمند یک مشاور خواهید بود. برای اطلاع از شرایط بهترین روانشاس و مشاوره دکتر شیرین ولی زاده، مدیر و موسس مرکز مشاوره و روانشناسی خانه شیرین ، به وبسایت و اینستاگرام این مجموعه مراجعه نمایید.
اگر فرزند شما دارای اختلال دوقطبی است، انجام موارد زیر را به شما توصیه می شود:
صبور باشید.
کودک خود را تشویق کنید تا درباره احساساتش با شما صحبت کند و شما هم با دقت به آن ها گوش دهید.
در مورد دوره های تغییرات خلق و خوی کودکان آگاهی داشته باشید.
با ایجاد فضاهای سرگرم کننده مانند بازی کردن به بالا بردن روحیه کودک خود کمک کنید.
کودک خود را متوجه کنید که درمان می تواند کمک کند تا او زندگی شادتر و بهتری داشته باشد..
با دکتر شیرین ولی زاده همراه باشید …..