شرکتهای تجاری همواره درنتیجه اختیار و اراده شرکا به وجود میآید.
مسئولیت شرکا در شرکتهای تجاری برحسب نوع شرکت ممکن است به میزان سهم، محدود به سرمایه، نسبتبه سرمایه و تضمین تمام سرمایه و یا مختلط باشند. درحالیکه در شرکتهای مدنی چنین مسئولیتی وجود ندارد و مسئولیت در امور مدنی منقرض شد.
اقسام شرکتهای تجاری
طبق ماده ۲۰ قانون تجارت، شرکتهای تجاری بر ۷ قسم است:
۱–شرکتهای سهامی
۲–شرکت با مسئولیت محدود
۳–شرکتت تضامنی
۴–شرکت مختلط غیر سهامی
۵–شرکت مختلط سهامی
۶–شرکت نسبی
هفت-شرکت تعاونی تولید و مصرف
شخصیت حقوقی شرکت ها
دارا بودن شخصیت حقوقی به این معناست که شرکت صلاحیت داشتن حقوق و تکالیف و نیز صلاحیت اجرای آنها را دارد.
شخصیت حقوقی، ویژگی مشترک کلیه شرکتهای تجاری است. حتی شرکتهایی که به ثبت نرسیدهاند و مطابق قانون تجارت تشکیل نشدهاند، بلکه در عمل وجود دارند.
قبل از تاسیس و ثبت هر شرکت مؤسسین و سهامداران شرکت باید در خصوص تعیین موارد مهمی مثل تعیین موضوع، تابعیت و اقامت قانونی، سرمایه شرکت، مدیران و دارندگان حق امضا و غیره باید تصمیمگیری نمایند. زیرا تعیین این موارد اساس یکبار شرکت بوده و اصولاً بدون تصمیمگیری و تعیین این موارد امکان تاسیس و ثبت شرکتی وجود ندارد.
موضوع فعالیت شرکت
موضوع شرکت از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا که شخص حقوقی فقط دربارهی موضوعاتی میتواند عمل کند که در موضوع شرکت تصریحشده باشد. به این جهت اصولاً کلیه شرکتها موضوع شرکت را وسیع تعریف میکنند تا بتوان کلیه اموری را که لازم باشد انجام دهند و بههرحال تعیین موضوع شرکت بسته به نظر شرکا است و حدود عملیات شرکت را تعیین میکند.
مبحث اسم شرکت ها
شرکتها نیز مانند اشخاص حقیقی دارای نام هستند و با آن نام شناخته میشوند. قانون تجارت ایران نیز در مورد شرکتها و مخرب مقرر کرده که تحت نام خاصی تشکیل شوند. نام شرکت و هر چیزی میتواند باشد. گاه گاه به فعالیت شرکت بستگی دارد (مانند (خوان گستر) برای ۱ شرکت خانهسازی) گاوسر صرفاً فانتزی است (مانند خوش حساب) و گاه ممکن است از اسم ۱ یا چند نفر از شرکا تشکیلشده باشد.
سرمایه شرکتها
هر شرکتی که تاسیس میشود باید برای انجام کار و فعالیت خود سرمایه داشته باشد سرمایه شرکتها از طرف شرکاء و سهامداران آن تأمین میشود. سرمایه شرکتها اصولاً به وجه رایج کشور تعیین میشود. منتها شرکا میتوانند برای تامین سرمایه شرکت هستهای خود را بهطور بهصورت نقدی یعنی به پول یا بهصورت غیرنقدی تعیین کنند درصورتیکه مقداری از سرمایهی شرکت آوردهی غیرنقدی باشد (اعم از اموال منقول مثل خودرو، کامیون و غیره و اموال غیر منقول مثل زمین و ملک) ارائه تقویم نامه (ارزیابی قیمت) توسط کارشناس رسمی دادگستری ضروری است.
مقررات سهام در شرکت ها
طبق ماده ۲۴ قانون تجارت، سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی که مشخص کننده میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحبان در شرکت سهامی می باشد. ورقه سهم سند قابل معامله ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحبان در شرکت سهامی دارد .
تبصره ۱- سهم ممکن است با نام و یا بی نام باشد.
تبصره ۲ – در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات این قانون مزایای قائل شوند اینگونه سهام، سهام ممتاز نامیده میشود.
در مقاله راهنمای ثبت شرکت سهامی خاص توضیحات کاملی در مورد سهام شرکت داده شده که پیشنهاد میکنیم به این مقاله مراجعه فرمایید.
سهام بی نام :
طبق ماده ۳۹ قانون تجارت، سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل تنظیم و مالک آن دارنده سهام شناخته می شود مگر خلاف آن ثابت گردد. نقل و انتقال این گونه سهام به قبض و اقباض به عمل میآید. گواهینامه موقت سهام بی نام در حکم سهام بی نام است و از لحاظ مالیات بر درآمد مشمول مقررات سهام بی نام میباشد.
سهام بانام :
طبق ماده ۴۰ قانون تجارت، انتقال سهام با نام باید در دفتر ثبت شرکت سهامی به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضا کند.
نکته: طبق ماده ۴۱ قانون تجارت، در شرکتهای سهامی عام نقل و انتقال سهام نمیتواند مشروط به موافقت مدیران شرکت یا مجامع عمومی صاحبان سهام باشد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله راهنمای افزایش سرمایه شرکت ها مراجعه فرمایید.
شرایط مدیران شرکت
شرکتها نیز مانند سایر اشخاص حقوقی، برای اداره امور و تحقق بخشیدن به اهداف خود نیاز به مدیر و گرداننده دارند. سمت مدیران شرکتها به وسیله هیئتمدیره شرکت تعیین میشود. و خود اعضای هیئتمدیره نیز با رأیگیری از سهامداران شرکت (مجمع عمومی عادی و یا مجمع عمومی عادی بطور فوقالعاده) انتخاب میشوند و. هیئتمدیره شرکت اداره امور شرکت را به عهده دارد. و تصمیمات مهم در خصوص اداره شرکت منجمله تعیین مدیرعامل و سایر امور شرکت را برعهده دارند هیئتمدیره در اولین جلسه خود ۱ نفر را از بین خود یا خارج از شرکت بهعنوان رئیس و ۱ نفر را بهعنوان نایبرئیس هیئتمدیره و ۱ نفر عنوان عضو اصلی هیئتمدیره انتخاب میکنن از وظایف مهم هیأتمدیره: تعیین دارندگان حق امضای اسناد رسمی و عادی شرکت (مثل حق امضای چکها، سفتهها، قراردادها و غیره) از طرف شرکت میباشد.
اشخاص زیر را نمیتوان به سمت بازرس شرکت انتخاب کرد:
طبق قانون تجارت اشخاص زیر نمی توانند به عنوان بازرس انتخاب شوند:
۱- محجورین و کسانی که حکم ورشکستگی آنان صادر شده یا به علت ارتکاب جنایت یا سرقت یا خیانت در امانت و کلاهبرداری یا اختلاس یا تدلیس به موجب حکم قطعی محکوم از حقوق اجتماعی کلاً یا بعضاً محروم شده باشند.
۲- مدیران یا مدیرعامل شرکت.
۳- نزدیکان سببی و نسبی مدیران و مدیرعامل شرکت تا درجه سوم از طبقه اول و دوم.
۴- هر کس که خود یا همسرش از شرکت موظفا حقوق دریافت می دارد (طبق ماده ۱۴۷ قانون تجارت).
وظایف بازرسان شرکت
طبق قانون تجارت، بازرس یا بازرسان علاوه بر وظایفی که در سایر مواد این قانون برای آنان مقرر شده است مکلفند درباره صحت و درستی صورت دارایی و صورتحساب دوره عملکرد و حساب سود و زیان و ترازنامه ای که مدیران برای تسلیم به مجمع عمومی تهیه میکنند و همچنین درباره صحت مطالب و اطلاعاتی که مدیران در اختیار مجامع عمومی گذاشته اند اظهار نظر کنند بازرسان باید اطمینان حاصل نمایند که حقوق صاحبان سهام در حدودی که قانون و اساسنامه شرکت تعیین کرده است به طور یکسان رعایت شده باشد و در صورتی که مدیران اطلاعاتی بر خلاف حقیقت در اختیار صاحبان سهام قرار دهند بازرسان مکلفند که مجمع عمومی را از آن آگاه سازند.
هزینه تاسیس و تغییرات شرکت ها
هزینه ثبت شرکت ها و ثبت تغییرات شرکت ها در بین موسسات ثبتی متفاوت است. ولی در سایت تک نیک با کمترین هزینه به شرح ذیل می باشد.
تعرفه تاسیس شرکت به مبلغ ۵۵۰ هزار تومان است.
دستمزد ثبت هر صورتجلسه شرکت به مبلغ ۳۳۰ هزار تومان است.